- ustawa
- rozporządzenie
- obiekty szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa
- obiekty infrastruktury krytycznej
- drogi o znaczeniu obronnym
- linie kolejowe o znaczeniu obronnym
- przepadek przedmiotów
- pytania i odpowiedzi
USTAWA
Art. 616a. 1. Zakazuje się, bez zezwolenia, fotografowania, filmowania lub utrwalania w inny sposób obrazu lub wizerunku:
1) obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa,
obiektów resortu obrony narodowej nieuznanych za obiekty szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa,
obiektów infrastruktury krytycznej,
jeżeli zostały oznaczone znakiem graficznym wyrażającym ten zakaz, zwanym dalej „znakiem zakazu fotografowania”;
2) osób lub ruchomości znajdujących się w obiektach, o których mowa w pkt 1.
2. Zakazu, o którym mowa w ust. 1, nie stosuje się, jeżeli czynności wymienione w tym przepisie są wykonywane w ramach ochrony obiektów, o których mowa w ust. 1 pkt 1.
3. O oznaczeniu obiektu, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, znakiem zakazu fotografowania decyduje organ właściwy w zakresie ochrony tego obiektu, uwzględniając zagrożenia dla bezpieczeństwa obiektu.
4. Obiekty objęte zakazem, o którym mowa w ust. 1, oznacza się znakiem zakazu fotografowania w sposób i w miejscach zapewniających widoczność tych znaków dla osób postronnych. Oznaczenia obiektu dokonuje podmiot władający obiektem.
5. Zezwolenia na fotografowanie, filmowanie lub utrwalanie w inny sposób obrazu obiektów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, wizerunku osób lub ruchomości, o których mowa w ust. 1 pkt 2, udziela organ, o którym mowa w ust. 3, mając na uwadze konieczność zapewnienia bezpieczeństwa obiektu oraz interes bezpieczeństwa i obronności.
6. Minister Obrony Narodowej określi, w drodze rozporządzenia, tryb oraz terminy wydawania zezwoleń, o których mowa w ust. 5, oraz wzór znaku zakazu fotografowania, sposób jego uwidocznienia, utrwalenia i rozmieszczenia w lub na obiektach, o których mowa w ust. 1 pkt 1, mając na uwadze zapewnienie sprawności postępowania oraz jednoznaczności, widoczności i czytelności zakazu w lub na obiekcie.
Art. 683a. 1. Kto bez zezwolenia fotografuje, filmuje lub utrwala w inny sposób obraz obiektu, o którym mowa w art. 616a, oznaczonego znakiem zakazu fotografowania, albo wizerunek osoby lub ruchomości znajdującej się w takim obiekcie,
podlega karze aresztu albo grzywny.
2. W razie popełnienia wykroczenia określonego w ust. 1 można orzec przepadek przedmiotów pochodzących z tego wykroczenia oraz służących do popełnienia wykroczenia, choćby nie stanowiły własności sprawcy.
ROZPORZĄDZENIE
Nowe rozporządzenie określa m.in. sposób umieszczania znaków zakazu fotografowania oraz jego wzór:
§ 3. 1. Tablice ze znakiem zakazu fotografowania umieszcza się w miejscach widocznych:
1) na ogrodzeniach obiektów w odstępach nie większych niż 300 m,
gdy zakaz dotyczy całego terenu, na którym znajdują się obiekty oraz ruchomości, w szczególności przy bramach wjazdowych oraz wejściach do obiektu, lub
2) bezpośrednio na obiekcie (na elementach konstrukcyjnych), w szczególności od frontu budynku przy wejściu głównym, w liczbie dostosowanej do jego powierzchni lub kubatury,
gdy zakaz dotyczy tylko tego obiektu;
3) na ruchomości.
2. Wzór znaku zakazu fotografowania jest określony w załączniku do rozporządzenia.
Opis znaku z załącznika do rozporządzenia:
Znak zakazu fotografowania stanowi
biała tablica w kształcie kwadratu o boku 60 cm,
z czerwoną obwódką o szerokości 3,35 cm,
z umieszczonym na górze napisem „ZAKAZ” złożonym z liter w czarnym kolorze o wysokości 7,45 cm
oraz z umieszczonym pod nim napisem „FOTOGRAFOWANIA” złożonym z liter w czarnym kolorze o wysokości 3,35 cm,
z umieszczonymi poniżej na środku trzema czarno-białymi rysunkami na białym tle obrazującymi aparat fotograficzny, kamerę oraz telefon komórkowy,
znajdującymi się w trzech okręgach o średnicy 16 cm,
z czerwoną obwódką o szerokości 1,5 cm,
przekreślonymi po skosie od lewej górnej części okręgu do prawej dolnej części okręgu czerwoną linią o szerokości 1,5 cm.
Pod rysunkami umieszcza się napisy w czterech językach obcych złożone z liter w czarnym kolorze o wysokości 2,24 cm, będące tłumaczeniem napisu „ZAKAZ FOTOGRAFOWANIA” na język angielski, niemiecki, rosyjski i arabski.
Najważniejsze pytanie jakie powstaje, to czego nie można fotografować (filmować, utrwalać itd...)? Zakaz dotyczy tylko obiektów, które są oznakowane zgodnie z rozporządzeniem. Nie musimy zgadywać czy coś jest ważne dla obronności, czy należy do infrastruktury krytycznej, a może do MON. Nie ma tablicy - nie ma zakazu. Problemy oczywiście pojawią się jeśli spotkamy tablice niezgodne ze wzorem (np w innym rozmiarze) lub umieszczone niezgodnie z przepisami (np na pojeździe poza oznakowanym obiektem).
OBIEKTY SZCZEGÓLNIE WAŻNE DLA BEZPIECZEŃSTWA LUB OBRONNOŚCI PAŃSTWA
Mówi o nich rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 kwietnia 2022 r. w sprawie obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa lub obronności państwa oraz ich szczególnej ochrony:
§ 2. Rodzajami obiektów, które Rada Ministrów uznaje za szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa, są:
1) obiekty, w których produkuje się, remontuje i magazynuje uzbrojenie, sprzęt wojskowy oraz środki bojowe, a także obiekty, w których są prowadzone prace naukowo-badawcze lub konstruktorskie w zakresie produkcji na potrzeby bezpieczeństwa lub obronności państwa;
2) magazyny, w których są przechowywane rezerwy strategiczne; magazyny ropy naftowej i paliw o pojemności powyżej 100 tys. m3, w których są przechowywane zapasy interwencyjne; magazyny, w których są przechowywane zapasy obowiązkowe gazu ziemnego; kluczowe elementy infrastruktury przesyłowej ropy naftowej, paliw i gazu ziemnego oraz instalacje skroplonego gazu ziemnego, a także dyspozycje mocy, stacje elektroenergetyczne o strategicznym znaczeniu dla krajowego systemu elektroenergetycznego;
3) obiekty stanowiące siedzibę urzędu obsługującego Ministra Obrony Narodowej oraz obiekty jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych;
4) mosty, wiadukty i tunele, które znajdują się w ciągu dróg o znaczeniu obronnym;
5) mosty, wiadukty i tunele, które znajdują się w ciągu linii kolejowych o znaczeniu obronnym;
6) centrum zarządzania ruchem lotniczym oraz obiekty niezbędne do realizacji zadań w zakresie zapewniania służb żeglugi powietrznej, a także lotniska wyznaczone do startów i lądowań statków powietrznych w ruchu międzynarodowym, zgodnie z art. 73 ust 1 ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze (Dz. U. z 2020 r. poz. 1970, z 2021 r. poz. 784, 847 i 1898 oraz z 2022 r. poz. 655);
7) porty morskie o znaczeniu obronnym;
8) śródlądowe przeprawy wodne o znaczeniu obronnym;
9) obiekty infrastruktury łączności, w tym obiekty operatorów pocztowych i przedsiębiorców telekomunikacyjnych, przeznaczone do realizacji zadań na rzecz bezpieczeństwa lub obronności państwa;
10) centralny ośrodek dokumentacji geodezyjnej i kartograficznej;
11) zapory wodne i inne urządzenia hydrotechniczne, których awaria może spowodować zatopienie terenów o powierzchni powyżej 500 km2 albo obszaru o mniejszej powierzchni, na którym znajdują się obiekty uznane za szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa;
12) obiekty jednostek organizacyjnych Agencji Wywiadu;
13) obiekty Narodowego Banku Polskiego oraz Banku Gospodarstwa Krajowego;
14) obiekty Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych S.A. oraz Mennicy Polskiej S.A.;
15) obiekty, w których wytwarza się, przetwarza, stosuje lub przechowuje materiały jądrowe oraz średnioaktywne lub wysokoaktywne odpady lub źródła promieniotwórcze;
16) obiekty organów i jednostek organizacyjnych podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych lub przez niego nadzorowanych;
17) obiekty jednostek organizacyjnych Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;
18) obiekty jednostek organizacyjnych Centralnego Biura Antykorupcyjnego;
19) obiekty jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanych;
20) obiekty mające bezpośredni związek z wydobywaniem: gazu ziemnego, ropy naftowej, węgla brunatnego i kamiennego, rud metali z wyjątkiem darniowych rud żelaza, rud pierwiastków rzadkich oraz pierwiastków promieniotwórczych, piasków formierskich i szklarskich oraz ziemi krzemionkowej;
21) obiekty, w których wytwarza się, przetwarza, stosuje lub przechowuje materiały stwarzające szczególne zagrożenie wybuchowe lub pożarowe;
22) obiekty, w których prowadzi się działalność z wykorzystaniem toksycznych związków chemicznych i ich prekursorów, a także środków biologicznych, mikrobiologicznych, mikroorganizmów, toksyn i innych substancji wywołujących choroby u ludzi lub zwierząt – zlokalizowane w miejscowościach powyżej 20 tys. mieszkańców;
23) elektrownie i elektrociepłownie zawodowe, z wyjątkiem elektrowni jądrowych, których produkcja energii jest przekazywana do wspólnej sieci elektroenergetycznej lub stacje elektroenergetyczne należące do operatorów systemów dystrybucyjnych;
24) inne obiekty będące we właściwości organów administracji rządowej, organów jednostek samorządu terytorialnego, instytucji państwowych oraz przedsiębiorców lub innych jednostek organizacyjnych, których zniszczenie lub uszkodzenie może stanowić zagrożenie w znacznych rozmiarach dla życia i zdrowia ludzi, dziedzictwa narodowego, środowiska albo spowodować poważne straty materialne lub zakłócić funkcjonowanie państwa.
OBIEKTY INFRASTRUKTURY KRYTYCZNEJ
Mówi o nich ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym:
art. 3. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
2) infrastrukturze krytycznej – należy przez to rozumieć systemy oraz wchodzące w ich skład powiązane ze sobą funkcjonalnie obiekty, w tym obiekty budowlane, urządzenia, instalacje, usługi kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania organów administracji publicznej, a także instytucji i przedsiębiorców. Infrastruktura krytyczna obejmuje systemy:
a) zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne i paliwa,
b) łączności,
c) sieci teleinformatycznych,
d) finansowe,
e) zaopatrzenia w żywność,
f) zaopatrzenia w wodę,
g) ochrony zdrowia,
h) transportowe,
i) ratownicze,
j) zapewniające ciągłość działania administracji publicznej,
k) produkcji, składowania, przechowywania i stosowania substancji chemicznych i promieniotwórczych, w tym rurociągi substancji niebezpiecznych;
2a) europejskiej infrastrukturze krytycznej – należy przez to rozumieć systemy oraz wchodzące w ich skład powiązane ze sobą funkcjonalnie obiekty, w tym obiekty budowlane, urządzenia i instalacje kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania organów administracji publicznej, a także instytucji i przedsiębiorców, wyznaczone w systemach, o których mowa w pkt 2 lit. a i h, w zakresie
energii elektrycznej,
ropy naftowej i gazu ziemnego oraz
transportu drogowego, kolejowego, lotniczego, wodnego śródlądowego,
żeglugi oceanicznej,
żeglugi morskiej bliskiego zasięgu i portów,
zlokalizowane na terytorium państw członkowskich Unii Europejskiej, których zakłócenie lub zniszczenie miałoby istotny wpływ na co najmniej dwa państwa członkowskie;
DROGI O ZNACZENIU OBRONNYM
Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych:
Art. 4. Użyte w ustawie określenia oznaczają:
11b) droga o znaczeniu obronnym – droga publiczna lub jej odcinek, wyznaczona w okresie pokoju, przewidziana do wykorzystania w czasie pokoju, kryzysu lub wojny do wykonywania przewozów istotnych dla obronności państwa oraz zobowiązań sojuszniczych;
Art. 4a. 2. Minister właściwy do spraw transportu w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej określi, w drodze zarządzenia, wykaz dróg o znaczeniu obronnym lub ich odcinków. Zarządzenie to nie podlega ogłoszeniu.
LINIE KOLEJOWE O ZNACZENIU OBRONNYM
Wg ustawy o transporcie kolejowym z dnia 28 marca 2003 r. linie kolejowe o znaczeniu obronnym są jednym z typów linii kolejowych o znaczeniu państwowym. Wynika z tego, że każda linia o znaczeniu obronnym jest linią o znaczeniu państwowym, ale nie każda linia o znaczeniu państwowym jest linią o znaczeniu obronnym. Listę linii kolejowych o znaczeniu państwym określiła Rada Ministrów w odpowiednim rozporządzeniu.
PRZEPADEK PRZEDMIOTÓW
Bardzo dotkliwą karą, może nawet bardziej od aresztu (chociaż ten też przyjemny nie jest), która jest przewidziana za złamanie zakazu fotografowania jest przepadek przedmiotów służących do popełnienia wykroczenia. Dzisiaj, gdy trudno żyć bez telefonu, gdy w nim możemy mieć dostęp do wszystkiego - kontaktów do rodziny, banku, prawnika, biletów, czy nawet służbowego komputera, jego utrata może bardzo skomplikować życie. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia przewiduje dwie sytuacje - służby odbierają narzędzie w trakcie interwencji - wtedy sąd ma 7 dni na decyzję co dalej, albo gdy tego nie zrobiły, sąd może w trakcie postępowania nakazać ich zabezpieczenie.
Art. 44. § 1. W celu znalezienia i zatrzymania przedmiotów podlegających oględzinom lub mogących stanowić dowód rzeczowy, Policja, a w toku czynności wyjaśniających również inne organy je prowadzące, mogą dokonać przeszukania pomieszczeń i innych miejsc, jeżeli istnieją uzasadnione podstawy do przypuszczenia, że przedmioty te lub dowody tam się znajdują.
§ 2. Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do przeszukania osoby, jej odzieży lub podręcznych przedmiotów. Przeszukanie osoby odbywa się z uwzględnieniem zasad i granic określonych w art. 227 Kodeksu postępowania karnego.
§ 3. Przeszukanie następuje na mocy postanowienia prokuratora lub sądu.
§ 4. W wypadkach niecierpiących zwłoki, jeżeli postanowienie nie mogło być uprzednio wydane, można przeprowadzić przeszukanie bez takiego postanowienia, jednak organ dokonujący tej czynności zobowiązany jest następnie zwrócić się niezwłocznie do prokuratora o zatwierdzenie przeszukania. Na żądanie osoby, u której dokonano przeszukania, doręcza się jej w terminie 14 dni postanowienie w przedmiocie zatwierdzenia przeszukania. O prawie wystąpienia z takim żądaniem należy ją pouczyć.
§ 5. Przy przeprowadzaniu przeszukania i zatrzymania przedmiotów stosuje się odpowiednio przepisy art. 217, 221–234 i 236 Kodeksu postępowania karnego.
Art. 48. § 1. Policja i inne organy uprawnione do prowadzenia czynności określonych w dziale VII mogą dokonać tymczasowego zajęcia przedmiotu, jeżeli w zakresie swego działania dowiedziały się lub ujawniły wykroczenie zagrożone przepadkiem przedmiotów, a zajęcie takie jest niezbędne dla zabezpieczenia wykonania tego przepadku. Z czynności zajęcia sporządza się protokół.
§ 2. Tymczasowe zajęcie upada, jeżeli w ciągu 7 dni od daty jego dokonania nie zostanie wydane postanowienie o zabezpieczeniu albo rozstrzygnięcie orzekające przepadek. Postanowienie o zabezpieczeniu wydaje sąd właściwy do rozpoznania sprawy; doręcza się je niezwłocznie osobie, u której dokonano zajęcia.
§ 3. Zabezpieczenie może nastąpić także na mocy postanowienia sądu po wszczęciu postępowania w sprawie o wykroczenie zagrożone przepadkiem przedmiotów, jeżeli nie dokonano tymczasowego zajęcia. Postanowienie to wykonuje Policja, stosując odpowiednio przepisy o przeszukaniu i doręczając postanowienie osobie, u której dokonuje zajęcia.
§ 4. Na postanowienia, o których mowa w § 2 i 3, przysługuje zażalenie osobie, której prawa zostały naruszone.
§ 5. Przy dokonywaniu czynności, o których mowa w § 1–3, stosuje się odpowiednio przepisy art. 44.
§ 6. Zabezpieczenie majątkowe upada, jeżeli nie zostanie prawomocnie orzeczony przepadek przedmiotów.
PYTANIA I ODPOWIEDZI
- Kiedy obowiązuje zakaz?
Tylko wtedy gdy dany obiekt jest oznakowany zgodnie z rozporządzeniem. - Czy zdjęcia wykonane przed oznaczeniem danego obiektu można posiadać lub publikować?
Tak, nie ma zakazu posiadania lub publikowania. Jednak publikując zdjęcia wykonane po oznakowaniu danego obiektu narażamy się na odpowiedzialność za utrwalenie jego obrazu. - Z jakiej odległości obowiązuje zakaz?
Nie wiadomo, ale trzeba przyjąć, że z takiej, z jakiej tablice ze znakiem są widoczne i czytelne. - Skoro drogowe znaki zakazu obowiązują za znakiem czy tak samo jest z tym znakiem?
Nie. Po pierwsze nie wszystkie znaki drogowe obowiązują za znakiem, chociażby znak B-36 z tabliczką T-26. Po drugie nie jest to znak drogowy, a jedynie informacja o objęciu danego obiektu zakazem fotografowania, a nie, że za tym znakiem nie można fotografować. - Czy tablice z zakazem, które, w odróżnieniu od wzoru z rozporządzenia, mają ładnie wyśrodkowane teksty są ważne?
Raczej tak. Opis znaku w rozporządzeniu określa wielkość liter, ale nie ułożenie poszczególnych wierszy. - Komu możemy dziękować za powrót do przepisów ze stanu wojennego?
Po pierwsze Putinowi, po drugie PIS, po trzecie posłom innych partii, a po czwarte SKW, która podczas konsultacji projektu rozporządzenia chciała mieć podkładkę do rozpracowywania osób fotografujących określone obiekty. Niektórzy przepisy te nazywają Lex Audyt Obywatelski. Wg mnie jednak bardziej służbom podpadł autor serwisu Służby i obywatel, ktory niejednokrotnie pokazał ich niekompetencję. - Czy można teraz fotografować konwoje wojskowe?
Niestety można, nawet jeśli byłyby oznakowane tablicami z zakazem, o ile tylko nie znajdują się na terenie obiektu oznakowanego takimi tablicami. - Czy coś grozi za powieszenie takich znaków na własnej posesji?
Nie. W Kodeksie wykroczeń jest przepis określający karę za samowolne stawianie znaków (art. 85 § 1), ale jest on w rozdziale "Wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji", zatem nie ma nic wspólnego z zakazem fotografowania czy infrastrukturą krytyczną.
*) W wielu miejscach była podawana data 17.04, jednak nie jest ona prawidłowa. Zgodnie z ustawą z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych przy obliczaniu terminu wejścia w życie aktu normatywnego określonego w dniach nie uwzględnia się dnia ogłoszenia. Czyli dzień publikacji jest dniem zerowym, następnie mija określona liczba dni (np 14) i dany akt wchodzi w życie dopiero kolejnego dnia.
